Fyodor Dostoyevky là một vì tinh tú lấp lánh trong nền văn học Nga. Ông là một nhà văn, một nhà tư tưởng có có tầm vóc vĩ đại thực sự. Soi sáng, thấu hiểu được những miền sâu thẳm, những bí ẩn nhất của tư tưởng, tình cảm con người trong các tác phẩm của Dostoyevky, ta sẽ càng phục tài năng của ông. Không những đình đám với những tác phẩm tầm cỡ, Dostoyevky cũng phô bày tài năng ở truyện vừa. Tập truyện “Những đêm trắng” tôi cầm trên tay là một điển hình. Ngòi bút đầy tài năng của một văn hào cùng những trang dịch mượt như tơ của Phạm Mạnh Hùng đã đem đến cho người đọc một tặng phẩm cuốn hút biết bao.

Cả hai truyện trong cuốn “Những đêm trắng” đều chinh phục tôi hoàn toàn. Hai câu chuyện tượng trưng cho hai màu sắc đối lập: Một bên lãng mạn, ngọt ngào, một bên phơi trần tính bi kịch của hiện thực. Dù ở màu sắc nào, những câu văn cũng đều như lốc xoáy hút mạnh tâm trí tôi đến không ngờ.

Ở trường phái tự nhiên, mang màu sắc lãng mạn qua “Những đêm trắng”, tác giả đã dựng nên một hình tượng mà phập phồng mỗi hơi thở đều là mơ tưởng, ước ao mãnh liệt. Anh ta sống với những mộng mơ cháy bỏng trong chiêm bao để rồi chối bỏ cuộc sống thực bên ngoài, Saint- Petersburg xa hoa, phù phiếm. Dostoyevky đã rất kì công trong quá trình mổ xẻ trạng thái tâm lý của nhân vật này cũng như cũng cũng đối thoại, độc thoại trải dài. Để rồi khiến ta miên man theo từng dòng viết, từng cựa quậy xúc cảm của nhân vật.

Ở khía chủ nghĩa hiện thực, văn hào vĩ đại của chúng ta cũng đã đạt được cái gọi là “chủ nghĩa hiện thực” theo nghĩa cao nhất. Bởi ông không cốt khai thác các sự kiện mà luồn lách vào những ngõ hẻm, những hang sâu trong tâm hồn con người để dùng ánh nến soi rọi, ngắm nhìn, suy ngẫm.

Quan sát tỉ mỉ, triết lý thấm nhuần cùng giọng văn phù hợp, Dostoyevky đã xây dựng nên những truyện vừa thật cuốn hút. Tuy hai câu chuyện đều có cái kết rất buồn nhưng điều tác giả gửi gắm có phải chỉ đơn giản là nỗi buồn của những kẻ vỡ mộng trong tình yêu? Chắc chắn là không rồi. Mỗi chúng ta sẽ được dịp để suy ngẫm về triết lý mà Dostoyevky đã hòa vào mỗi tác phẩm.