Nhắc đến Thạch Lam, tôi nhớ đến 3 truyện ngắn: Gió lạnh đầu mùa, dưới bóng hoàng lan và 2 đứa trẻ mà tôi khá yêu thích bởi giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng và giàu cảm xúc của ông. Đến khi biết ông sinh mất năm 1942 và chỉ hưởng dương 32 tuổi, tôi thật sự tiếc nuối và bất ngờ. Tiếc nuối vì ở ra đi khi tuổi đời còn trẻ đến thế, giá như ông có nhiều thời gian hơn, có lẽ Tuyển tập Thạch Lam sẽ còn đồ sộ và sâu sắc hơn nữa. Bất ngờ qua 3 trang viết kể trên, văn Thạch Lam nhẹ nhàng, tươi tắn chứ không u ám như những tác giả trước năm 1945 khác.

Tôi mang theo niềm tin ấy vào Tuyển tập Thạch Lam để rồi lại một nữa bất ngờ. Văn Thạch Lam thay đổi mạnh mẽ qua từng trang truyện và cái ấm áp, hân hoan của Gió lạnh đầu mùa hay dưới bóng hoàng lan chỉ là những đốm sáng trọng bức vẽ Thạch Lam.

Thạch Lam viết khoẻ, đều tay. Tuyển tập đa dạng với 3 mảng: tản văn, truyện ngắn và 1 tiểu thuyết, có vẻ như đây là tiểu thuyết duy nhất của ông nhưng rất tiếc là không thật sự xuắt sắc. Nhưng phần tản văn với góc nhìn tinh tế, truyện ngắn với ý tứ sâu sắc, cốt truyện đa chiều, bối cảnh rộng rãi, văn phong tỉ mỉ đã tạo nên một cuốn sách đẹp đẽ và cuốn hút người đọc. Hình ảnh vùng Bắc Bộ với bối cảnh chủ yếu là Hà Nội và vùng nông thôn Nam Định, Thái Bình được lột tả sống động, tình tiết truyện mang nhiều vị cay đắng không thể tránh được của thời đại, tản văn lãng mạn, tinh tế và kĩ lưỡng đã tạo nên sự thành công của Tuyển tập Thạch Lam