“ Năm mươi năm ngoái đầu thành một thoáng

Những ngây thơ sống như cỏ dưới trời

Thiếu vắng thế mà yêu thương đến thế

Giờ thành ngọt ngào, là bạn, là tôi”

Cứ mỗi lần đọc đoạn thơ này, tôi lại nhớ đến những tình cảm trong veo mà sôi nổi của các nhân vật trong cuốn sách tôi rất thích: Quân khu Nam Đồng của tác giả Bình Ca. Đây là một cuốn sách hiếm hoi viết về khu gia binh nổi tiếng của thủ đô những năm trước 1975.

Bình Ca là tác giả lần đầu tiên xuất hiện trên văn đàn, và cũng chính là một người con của khu tập thể Nam Đồng. Vừa là nhân chứng, vừa là nhân vật trực tiếp tham gia vào câu chuyện nên tất cả các tình tiết trong truyện không hề màu mè, tô vẽ, khuếch đại. Chính sự chân thực ấy đã góp phần vào thành công chung của tác phẩm. Cuốn sách cho ta một cái nhìn sâu sắc hơn về một giai đoạn lịch sử đặc biệt của thủ đô nói riêng, của đất nước nói chung.

Khi tôi xếp cuốn sách vào danh mục “Sách thiếu nhi”, có người bạn tôi đã thắc mắc. Thực lòng tôi thấy sự phân chia này cũng rất đỗi chủ quan nhưng cái ấn tượng đọng lại mãi trong tôi vẫn là thời niên thiếu của các cô cậu con nhà binh này.

Sau cánh cổng của một quân khu, không ngờ lại có cả một thế giới chân thực và cảm động đến như thế. “Những chiến binh thực sự cũng chỉ thấp thoáng sau những bộ quân phục cũ mà con họ thừa kế, và trong cái vẻ vừa ngổ ngáo, bất cần đời vừa vụng về và trong sáng của những đứa trẻ lớn lên thiếu cha”. Phiêu lưu vào thế giới ấy để được thêm một lần ta cười vỡ bụng rồi lại chảy nước mắt cùng với những cậu bé hồn nhiên, nghịch ngợm, thông minh, dại khờ…

Phần sau của cuốn sách kể về quãng đời trưởng thành của họ. Có kẻ chết ngay khi còn đang hiện hữu, có người lâm vào vòng lao lý bởi sự bồng bột, người hi sinh khi chưa trọn lời thề… Không phải một kết thúc có hậu nhưng nó chân thực như chính cuộc đời này vậy. Tất cả những điều đó khép lại trang sách với một chút nuối tiếc cho những năm tháng tươi đẹp đã qua…

Truyện không có nhân vật chính. Bởi tất cả đã tụ họp lại với nhau viết nên một cuốn “hồi ký tập thể”. "Quân khu Nam Đồng" chắc chắn sẽ còn vang vọng trong tâm trí bạn đọc bao thế hệ.