Người Tình

Lối văn chương lắt léo của Người Tình không nhẹ nhàng đưa tôi vào câu chuyện mà sự xốc nổi mãnh liệt của nó như thể đã dồn cho tôi một cú đánh mạnh, làm tôi ngỡ ngàng tự vấn liệu có phải thuở thiếu thời của mình quá nhạt nhòa khi so sánh với cô gái mười năm tuổi rưỡi năm đó chăng? Mọi thứ từ bắt đầu đến kết thúc, từ khởi điểm đến điểm tận cùng như một mê cung cuốn tuột tôi vào, với nỗi bàng hoàng và mê đắm.

Không, sự say mê của tôi khác với cô gái lần đầu trải nghiệm ngọn lửa dục tình không tên trong sách, mà tôi, chìm sâu trong mê đắm những cảm xúc tuyệt vời mà Duras tạo ra, những lối dẫn dài đến nghẹt thở và thường xuyên chạy lạc đi trong miền ký ức mơ hồ của người phụ nữ đã sang tuổi xế chiều từ lâu. Chính chúng, chính lối văn lê thê tuyệt diệu ấy đã kéo tôi lại với bà, nghe bà bóc trần từng chút con người mình, từng lớp của cảm xúc, để rồi đến cùng, sau tất cả vẫn là cô bé mười năm tuổi rưỡi khi gặp người ấy, chàng công tử người Hoa giữa lòng Sài Gòn Chợ Lớn.

Hai con người gặp gỡ và vồ vập lấy nhau trong căn phòng bé xíu giữa thành thị nhộn nhịp, trăm lần như một, nhưng chẳng phải vì thế mà cảm xúc của họ xơ cứng hay rập khuôn như một. Cô thiếu nữ và anh chàng công tử, trong căn phòng của mình họ chỉ còn là chàng và nàng, chỉ còn là của nhau, một sự lãng mạn tới mức tuyệt vọng. Cũng vì sự tuyệt vọng của mối tình đã biết sẽ chết yểu ngay khi bắt đầu đó mà tôi thích nó, thích đến tận cùng, dẫu chưa từng nuôi hy vọng bất kỳ sự thay đổi hạnh phúc nào.

Tình yêu đôi khi thực tế đến tàn nhẫn, rồi lại đau đớn đến cùng cực thế đấy. Nhưng cuộc sống này đã bao giờ thật sự dễ dàng đâu mà ta cứ mơ mộng hoài phải không?

Người tình kể về cuộc tình của nhân vật nữ chính - hình ảnh của chính tác giả hồi còn trẻ, với một anh chàng giàu có người Trung Quốc ở Sa Đéc, Việt Nam. Hai người gặp nhau trên chiếc phà, bắt gặp cách ăn mặc hay ho của cô con nít 15 tuổi (hay 14 ta?), anh người Hoa này mới làm quen và từ đó mối quan hệ nảy nở. Xuyên suốt câu chuyện không chỉ là ái tình và dục vọng mà còn là những nỗi nhục, đau khổ, ám ảnh triền miên mà không chỉ nhân vật chính, mà cả người tình của cô, mẹ của cô đều phải trải nghiệm.

Có một thứ rất hay về Marguerite Duras. Đó là văn phong của bà không phải viết ra để kể, vì thực sự những câu chuyện này có thể tóm gọn trong chừng 50 trang giấy; mà là để cảm. Marguerite Duras viết để gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc, và bà không thiên vị cho bất kỳ cảm xúc nào, đôi khi là sự tức giận, đôi khi là buồn bã, đôi khi khoái lạc, đôi khi sợ hãi,... cho nên không tránh khỏi gây cho độc giả cảm giác khó đọc. Nhưng nếu ai chấp nhận để cho những dòng chữ của Duras len vào trong trí óc mình và đánh thức những cảm xúc trong họ, thì chắc là nên bắt đầu với quyển này

Đây là một cuốn sách không dễ đọc. Một không gian bức bối với một cô gái trẻ. Một người mẹ thờ ơ, có chút điên loạn, một người anh độc ác, ích kỷ, một người tình bạc nhược, yếu đuối, một mối tình ngay từ đầu đã biết là sẽ chia ly...

Khi tôi xem bộ phim được làm từ nguyên tác câu chuyện này tôi luôn ấn tượng với chiếc quạt trần hờ hững quay, giống tâm trạng cô gái trẻ... yêu đó song cũng hờ hững theo vòng xoáy của số phận...

“Rất sớm trong đời tôi tất cả đã muộn màng.”

Mình đọc quyển này trong chuyến đi Đài Loan. Vì đi một mình suốt 5 ngày chẳng nói chuyện với ai, nên thời gian dùng để suy nghĩ về nó nhiều hơn bình thường. “Người tình” để lại một cảm giác hơi lấn cấn, day dứt.

“Người tình” kể về mối tình giữa một cô gái người Pháp sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn thời thuộc địa, và một thiếu gia gốc Hoa khu Chợ Lớn. Cô gái da trắng 15 tuổi nghèo khó, con một bà giáo Pháp ở Sa Đéc, được yêu bởi một người đàn ông giàu, rất giàu nhưng chỉ là người Hoa, khác xa về mặt giai cấp. Chênh lệch về tuổi tác, về địa vị, về lòng dũng cảm trong tình yêu, về cách nhìn nhận tình yêu, mối tình này có quá nhiều cái gai đâm ngang đâm dọc.

Khó có thể coi “Người tình” là một chuyện tình đẹp. Marguerite Duras rất mãnh liệt trong cảm xúc. Nhưng càng chủ động, quyết liệt trong việc đối mặt với mẹ và các anh trai bao nhiêu, thì bà lại càng bị động, gần như là đầu hàng trong tình yêu bấy nhiêu. Tình yêu đối với thiếu gia người Tàu dù lúc nào cũng cháy phừng phừng, đầy khao khát, "có thể chết đi được" như lời bà nói, nhưng lại phảng phất một sự hờ hững, phó mặc. Đặt tên tiểu thuyết là “Người tình” nhưng mình có cảm giác bà viết về mẹ, về các anh trai còn nhiều hơn về người tình. Những lần bên nhau của bà và người tình chỉ hấp háy một cái gì gọi là đẹp. Cô gái Pháp này sinh ra vốn đã dành cho những thứ xấu xí, đau khổ.

Nhưng dù sao đi nữa, phải may mắn lắm mới được yêu như thế này một lần trong đời.

Ban đầu mình rất khó chịu với cách viết ngắt nghỉ, ra điều sâu lắng như tản văn ba xu của Duras, nhưng dần dần mới nhận thấy đó là con người thật của bà. Những gì Marguerite Duras viết ra trong “Người tình” quá chân thực với suy nghĩ của bà. Nó là một tiểu thuyết “mang dáng dấp hồi ký”. Không có một sự ra vẻ gì ở đây cả.

Những cảm xúc, ký ức của Duras đến ồ ạt, không có một sự sắp xếp hay chuẩn bị nào, và bà cứ thế viết ra bằng bản năng. Thế nên văn phong của “Người tình” hơi khó chịu, lấp lửng, bất thường. Timeline thì lộn xộn hơn cả phim Nolan. Ngôi thứ đổi chóng mặt. Không hề có cái sự nuột của văn học đại chúng, nhưng vì thế mà rất đặc biệt. Đọc Marguerite Duras tả cảm xúc thì thôi rồi đấy, chìm đắm luôn, nhiều khi thấy mình chìm hẳn vào thế giới của bà.

Như tất cả những quyển tiểu thuyết có giá trị khác, “Người tình” phản ánh hoàn cảnh lịch sử khá mạnh mẽ, một cái nhìn mới về thời Pháp thuộc ở Việt Nam. Đây là quyển đầu tiên mình đọc về tình yêu trong bối cảnh Đông Dương nên mình thấy rất thú vị. “Người tình” còn có phim điện ảnh nổi tiếng lắm, phải xem mới được.

Bởi vì những hình ảnh thơ và cổ điển của bộ phim nên mình đã quyết phải đọc thử nguyên tác trên giấy của Người tình. Marguerite Duras đã viết một quyển sách tự truyện chính cuộc đời của bà, một nữ tác giả người Pháp lớn lên ở xứ Đông Dương những năm 1930 – tức là thời điểm chiến tranh vẫn còn diễn ra và Sài Gòn vẫn là hòn ngọc Viễn Đông. Lấy bối cảnh ở Sa Đéc – Đồng Tháp, cô gái nữ chính có một cuộc tình với một thiếu gia người Hoa, cô không gọi đó là yêu, cô chỉ xem việc cô và người đàn ông này nảy sinh quan hệ là “tình” và cô đặt cho anh ta cái tên người tình Chợ Lớn. Đọc quyển sách, mình không hiểu cô gái có yêu người tình của cô ấy hay không vì giữa họ có quá nhiều cách biệt, chênh lệch tuổi tác, chênh lệch về địa vị và cả suy nghĩ về tình yêu và chênh lệch về dân tộc. Bởi thế mà, giữa họ có những mối quan hệ xác thịt cùng những cảm xúc yêu đương cháy bỏng nhưng sự cháy bỏng đó luôn bị dập tắt bởi sự không rõ ràng, của tâm thế sẵn sàng chia ly vì khác biệt.

Nếu tìm kiếm một quyển sách nói về tình yêu và chia ly đầy đau khổ, bi thương thì mình nghĩ Người tình không phải là quyển sách như thế. Phần nhiều tác giả chỉ nói về mẹ và những người anh của mình cùng những ngắt quãng trong cách hành văn làm nội dung chồng lên nhau, rất khó hiểu nhưng nhờ vậy nếu chú ý sẽ thấy được nỗi đau của cô gái như từng nhát cắt vào trong câu chữ. Người tình chỉ thật sự được nhắc đến nhiều hơn ở cuối truyện, khi mà những chia ly xuất hiện, khi chuyến tàu vượt biển mang cô gái trở về vùng trời nơi cô thật sự thuộc về, tác giả đã tả âm thanh của tiếng coi tàu chia ly và những cảm xúc của cô trước khi cảng biến khuất lấp sau làn sương mờ đã tỏ rõ những tình cảm của cô.

Thôi nói về tình yêu, Người tình cũng có những cái hay khác bên lề tình cảm, đó chính là phản ánh lịch sử rõ ràng về thời điểm miền Nam vẫn còn là thuộc địa của Pháp. Đông Dương trong Người tình đẹp, giàu có và tráng lệ nhưng buồn và mục ruỗng.

Mình nghĩ, đây là quyển sách đẹp nhưng không hề dễ đọc nhưng nếu yêu thích văn phong lãng mạng phương tây và yêu thích sự ẩn dụ và che giấu cũng như miêu tả tinh tế trên từng câu chữ thì nên một lần đọc thử người tình nhé. Mình có một gợi ý là khi đọc quyển này nên bật clip nhạc có âm thanh tiếng mưa, sẽ mang lại nhiều cảm xúc hơn đấy.

… sau đó cô đã khóc vì cô nghĩ đến người đàn ông Chợ lớn ấy và đột nhiên cô không dám chắc là cô đã từng không yêu anh bằng một tình yêu mà cô không nhận thấy bởi vì nó lẫn vào trong câu chuyện như là nước thấm vào cát và chỉ đến bây giờ cô mới tìm lại được nó vào cái khoảng khắc này khi tiếng nhạc tuôn ra xuyên qua biển cả.”